Η ανακοίνωση της μικρής λίστας των Βραβείων Διαβάζω αποτελεί ένα από τα λίγα, ευρείας απήχησης «γεγονότα» του εκδοτικού ημερολογίου. Οι σκέψεις που μπορεί να καταθέσει κανείς είναι πολλές και αφορούν όχι μόνο στις επιλογές που φιλοξενούνται στην κάθε μία από τις 7 κατηγορίες, αλλά και στον τρόπο που νοείται η κάθε κατηγορία, ως διακριτό είδος που μας καλεί σε κοινή αξιολόγηση φαινομενικά ετερόκλητων έργων. Ας αφήσω όμως τα γραμματολογικά για μετά τον καφέ, και ας περιοριστώ στην καταγραφή των πρώτων, αδούλευτων -μα ελπίζω όχι αδόκιμων- σκέψεων.
Η πλέον ισχυρή κατηγορία που συστηματικά, εδώ και αρκετά χρόνια, μας προσφέρει εξαιρετικούς τίτλους, είναι η πλέον ‘δυσπώλητη’ (αν μου επιτραπεί ο νεολογισμός) της αγοράς: αναφέρομαι στα έργα που συναπαρτίζουν την μία από τις ‘δίδυμες’ κατηγορίες των βραβείων: ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΟ ΔΟΚΙΜΙΟ-ΜΕΛΕΤΗ. Τα δέκα βιβλία της κατηγορίας, παρά τους όποιους περιορισμούς μπορεί να εντοπίσει κανείς, είτε στην εκτέλεση των φιλόδοξων στόχων τους, είτε στην τεκμηρίωση των ερευνητικών τους υποθέσεων, αποτελούν μία όαση έλλογης πραγμάτευσης θεμάτων, που φωτίζουν ή επαναπροσδιορίζουν όψεις του λογοτεχνικού μας κανόνα.
Η άλλη δίδυμη -και απροσδόκητα νεοβαπτισθείσα- κατηγορία ΔΙΗΓΗΜΑ-ΝΟΥΒΕΛΑ, δημιουργεί μικτά συναισθήματα, κυρίως διότι στην κλασική της εκδοχή, που θα περιελάμβανε μόνο το ΔΙΗΓΗΜΑ, φιλοξενεί τρεις τουλάχιστον δυνατούς τίτλους -από τους Μήτσου, Σκαμπαρδώνη, Στάμου- ενώ στην επισυναπτόμενη ΝΟΥΒΕΛΑ παραλείπει κάποιους από τους έμπειρους του πεζού είδους, όπως ο Θ. Γρηγοριάδης.
Η λίστα του μυθιστορήματος είναι νομίζω από τις καλύτερες των τελευταίων χρόνων, αποφεύγοντας, εν πολλοίς, τον πειρασμό της συμπερίληψης τίτλων που η δημοσιότητά τους κατά το περασμένο έτος δεν αντιστοιχούσε στην πεζογραφική τους αξία. Είναι μάλιστα πολύ ενδιαφέρον ότι τα πιο σύγχρονα δείγματα γραφής δεν εντοπίζονται σε βιβλία με 'μοντέρνο' περιεχόμενο, αλλά σε αυτά με ιστορική (Γκουρογιάννης, Χουζούρη) ή αρχαιολογική (Χωμενίδης) θεματική!
Ας ελπίσουμε ότι στις 10 Μαΐου θα αναδειχτούν οι καλύτεροι από τους μοναχικούς εργάτες του λόγου...
