Το Γονίδιο της Απιστίας?

Στο παρελθόν είχα ακούσει από φίλους για τον κ. Γιωσαφάτ και την δουλειά του μόνο καλά λόγια. Αρχισα να διαβάζω λοιπόν την συνέντευξη του στα Νέα της 24^ης Φεβρουαρίου με θέμα την συζυγική απιστία, με τις καλύτερες προθέσεις - αλλά σύντομα απογοητεύτηκα.

Αυτό που εγώ κατάλαβα από τα λεγόμενα του κ. Γιωσαφάτ είναι ότι ο χαρακτήρας, η προσωπικότητα μας και οι επιλογές μας καθορίζονται από τα γονίδιά μας και από την σχέση που διαμορφώνεται ανάμεσα σε εμάς και τους γονείς μας κατά την διάρκεια των πρώτων χρόνων της ζωής μας. Η βιολογία λοιπόν και το οιδοιπόδιο είναι υπέθυνα για την ενήλικη συμπεριφορά μας, την στάση ζωής μας, τις ερωτικές σχέσεις και επαφές μας, μόνιμες και μη. Αυτό αφορά κυρίως εμάς τους άντρες που από ότι φαίνεται η προσπάθεια να διατηρήσουμε οποιαδήποτε μονογαμική σχέση είναι καταδικασμένη να πέφτει στο κενό, αφού αργά ή γρήγορα θα υποκύψουμε στο DNA μας και θα επιδοθούμε –όπως είναι ‘φυσικό’- σε παράλληλες σχέσεις.

Ούτε λίγο ούτε πολύ οι απόψεις αυτές μας οδηγούν να πιστέψουμε ότι υπάρχει γονίδιο ‘απιστίας’. Ο βιολογικός ντετερμινισμός του πρώιμου 19^ου αιώνα στο ζενίθ. Και ο ρόλος του κοινωνικού περίγυρου, οι παραστάσεις που έχουμε, ο τρόπος που μας μεγάλωσαν, η σημασιακή δομή των αντικειμένων που συνθέτουν την κουλτούρα μας, η αναπαραγωγή σεξιστικών προτύπων που καθημερινά προβάλλοντια από τον τύπο, την τηλεόραση, τον κινηματογράφο και παρουσιάζουν την ‘απιστία’ σαν αναφαίρετο αντρικό δικαίωμα δεν έχουν σχέση με την στάση ζωής μας;

Ας αρνηθούμε λοιπόν την ελεύθερη βούληση, ας αγνοήσουμε την σημασία του παρόντος, του περιβάλλοντος και του προσωπικού παράγοντα κι ας καλύψουμε τις αδυναμίες μας πίσω από τον νατουραλιστικό (είτε ψυχικό ή γενετικό) προκαθορισμό. Στην συνέχεια ας εξομολογηθούμε – συμφωνά με την προτροπή του κ. Γιωσαφάτ – αυτές τις αδυναμίες στον ψυχαναλυτή μας (αν, όπως τονίζει ο ίδιος, η οικονομική μας κατάσταση το επιτρέπει) ή στον παπά της ενορίας μας, ώστε να εξασφαλίσουμε το πολυπόθητο συγχωροχάρτι. Ετσι και την σχέση μας δεν θα χαλάσουμε και θα απαλλαγούμε από τις ενοχές. Εδώ φαντάζομαι ότι αναφέρεται στις ‘άπιστες’, γιατί η ‘απιστία’ των γυναικών δεν καθορίζεται από την εξελικτική βιολογία, με αποτέλεσμα τα μέλη του έτερου φύλου να νιώθουν τύψεις.

Πρόθεσή μου δεν είναι να αμφισβητήσω την αξία της ψυχοθεραπείας και την αναγκαιότητά της για την Ελληνική κοινωνία. Αντίθετα είμαι σίγουρος ότι οι ψυχολόγοι συχνά λειτουργούν και ως ‘παιδαγωγοί’ του κοινωνικού συνόλου, κάτι που καθιστά τον ρόλο τους ιδιαίτερα σημαντικό, αλλά –όταν εγκαταλείπουν την επιστήμη και απλοϊκεύουν γενικολογώντας - επικύνδινο.

(Οι απαντήσεις του κ. Γιωσαφάτ στις εύστοχες ερωτήσεις του Σταύρου Θεοδωράκη υπάρχουν στο αρχείο των Νέων: http://ta-nea.dolnet.gr/print_article.php?e=A&f=18773&m=N26&aa=1)