Η ιστορία είναι γνωστή. Το πρωϊνό της 26ης Απριλίου 1937, εκπληρώνοντας την επιθυμία του δικτάτορα Φράνκο, γερμανικά βομβαρδιστικά ισοπεδώνουν μια Βασκική πόλη, σκοτώνοντας τον άμαχο πληθυσμό. Ο βομβαρδισμός της Γκουέρνικα σηματοδοτεί την έναρξη αυτού που οι επαγγελματίες της διεθνούς διπλωματίας ονομάζουν ‘ολικό πόλεμο’ (total war). Είνα επίσης γνωστό ότι λίγες εβδομάδες αργότερα, στη Διεθνή Εκθεση του Παρισιού, οι επισκέπτες θα έβλεπαν μια τεράστια, σχεδόν μονοχρωματική, επιφάνεια, ζωγραφισμένη με πυρετώδεις ρυθμούς, που έμελε να γίνει το διασημότερο έργο τέχνης του 20ου αιώνα. Η δυσφορία που ίσως νειώθουμε σήμερα στο άκουσμα της λέξης ‘Γκουέρνικα’ δεν οφείλεται τόσο στη βαρύτητα των δύο γεγονότων, όσο στην ελαφρότητα νοήματος, και τη συνακόλουθη αδιαφορία που δημιουργεί η διαρκής, αναπόφευκτη, επαναληπτική έκθεση του σύγχρονου τηλεοπτικού πολίτη στην φρικαλεόητα του πολέμου, αλλά και στα ονόματα ελάχιστων καλλιτεχνών που η μοναδική τους συμβολή στην ιστορία της ζωγραφικής θα νόμιζε κανείς ότι έγκειται είτε στον πλουτισμό οίκων πληστηριασμών, είτε στον καλωπισμό κουτιών για σοκολατάκια. Είναι εφικτό να κοιτάξει κανείς σήμερα την ‘Γκουέρνικα’ και να την δει κατ’αρχήν για αυτό που ήταν; έναν πίνακα, με εκπληκτική σχεδιαστική ακρίβεια, αποφυγή κάθε αισθητισμού, ή αναπαραστατικά περιττού στοιχείου, που μέσω της τριγωνικής σύνθεσής του ‘καρφώνει’ τον θεατή, και τον πιέζει να σκεφτεί το διττό ερώτημα: τι σημαίνει να είσαι θεατής; πως μπορείς να είσαι μόνο θεατής;Δεν νομίζω ότι η τέχνη πρέπει να εξυπηρετεί κάποια πολιτική ή άλλη σκοπιμότητα. Αν το έργο του Πικάσσο αξίζει ακόμη την προσοχή μας, εξαρτάται από το αν μπορεί να προκαλεί την ‘αποξένωση’ από το πεπατημένο, βολικό, ανώδυνο διαφημιστικό ή ‘κουλτουριάρικο’ περιβάλλον μας, και να θέτει ερωτήματα που αφορούν όχι την ‘διεθνή πολιτική’ γενικώς και αορίστως, αλλά τον ίδιο τον εαυτό μας.
5 comments:
Υπέροχο ποστ, χωρίς άλλα λόγια (μου ήρθαν μερικά, κυρίως για τη σχέση τέχνης και πολιτικής, αλλά νομίζω ότι η τελευταία σας παράγραφος λέει ΤΑ ΠΑΝΤΑ) Εύχομαι το ιδιαίτερα ποιοτικό σας μπλογκ να τυγχάνει -ή να τύχει- επισκέψεων. Καθότι πες πες (από τα ωραία) κάτι μένει!
@pellegrina,
Ευχαριστώ για το θετικό σχόλιο - εύχομαι η Kafeini να μπορεί να γράφει συχνά κάτι που να βρίσκεις ενδιαφέρον.
Καλή τροφή για σκέψη η τοποθέτησή σας σχετικά με τον πόλεμο. Το πρόβλημα είναι η απόλυτη εξοικείωση με τον καθημερινό σκοτωμό των ανθρώπων, η απόλυτη αναισθητοποίηση απέναντι στη φρίκη της βίας. Ζώ στη Βόρεια Αμερική και ο θάνατος ακόμη και των Καναδών στρατιωτών στο Αφγανιστάν δεν αποτελεί πλέον είδηση. Και φανταστείτε πως είμαστε φιλειρηνικός λαός και πως ατισταθήκαμε στους Αμερικανούς για την επίθεση του Ιράκ.
Η Γκουέρνικα θα βρίσκεται πάντα εκεί να μας θυμίζει ότι τείνουμε να ξεχνάμε ακόμη και το παρόν !
Το σχόλιο σας μας υπενθυμίζει ότι η εξοικείωση με τον πόλεμο δεν αφορά μόνο την Ελλάδα, αλλά αφορά την πλειοψηφία των δυτικών κοινωνιών. Ούτως ή άλλως, τα τηλεοπτικά στιγμιότυπα από τα διάφορα πεδία καταστροφών σκηνοθετούνται και διανέμονται από λίγα διεθνή πρακτορεία. Μια άλλλη όψη αυτού του προβλήματος είναι ότι η συνεχής έκθεση στην βία οδηγεί συχνά στην αίσθηση ότι, κατά κάποιο τρόπο, όλες οι κοινωνικές ομάδες, ή οι κοινωνίες γενικότερα που ανήκουν στον οικονομικά ανεπτυγμένο δυτικό πολιτισμό, ανεξαρτήτως του αν διαμαρτυρήθηκαν ή αμφισβήτησαν την λογική ενός πολέμου είναι εξίσου ένοχες – γεγονός που αμβλύνει τα κριτικά αντανακλαστικά των πολιτών, και που συντείνει στην γενικότερη αδιαφορία ως προς κάτι που προτιμούμε να μην σκεπτόμαστε ότι συμβαίνει. Καλωσορίσατε στην Kafeini.
Η γκουέρνικα ειναι η επιτομή της πολιτικής τέχνης. Και εκφράζεται μεσα από τη δουλεια του Πικάσσο. αυτό δεν αλλάζει με τιποτα\χαιρετω
Post a Comment