Sunday 22 April 2007

'Ο Δρόμος' είχε τη δική του ιστορία

Tο Βραβείο Pulitzer δόθηκε στον Cormac McCarthy για το βιβλίο του The Road. H απονομή του βραβείου σε συγγραφέα βιβλίων ‘φανταστικής λογοτεχνίας’ εγείρει το ερώτημα του εάν αυτό το είδος πεζογραφίας μπορεί να θεωρείται αναπόσπαστο μέρος της έντεχνης παράδοσης της Αμερικάνικης – ή, και γενικότερα, της Δυτικής - λογοτεχνίας. Η αναγνωστική μου εμπειρία με καθιστά μάλλον αναρμόδιο να απαντήσω ένα τέτοιο ερώτημα. Αφενός αναγνωρίζω την ένταση που επιτυγχάνεται με τη λιτή περιγραφή που έχουν τελειοποιήσει οι τεχνίτες του είδους, όπως ο DeLLillo – οι σύντομες νουβέλες του δίνουν μαθήματα λογοτεχνικής παρατήρησης της καθημερινής και, φαινομενικά ασήμαντης, συμπεριφοράς που ορίζει τις ανθρώπινες συναλλαγές. Αφ’ετέρου, η γοητεία της ανάγνωσης τέτοιων κειμένων εξαφανίζεται – για μένα- τη στιγμή που εμφανίζονται οι ιπτάμενοι νάνοι και τα ομιλόντα πτηνά, έτοιμα να επιτεθούν στην παραπληγική θεία του πρωταγωνιστή...

Αδυνατώ ίσως να κατανοήσω τι προσφέρει η παρουσία εξωγήινων τεράτων ή τρίποδων φαντασμάτων στην διαύγαση του νοήματος των ανθρώπινων σχέσεων στην οποία πιστεύω ότι στοχεύει η πραγματική λογοτεχνία. Μια απάντηση σε αυτή την απορία προσπάθησε να δώσει ο Bret Easton Ellis σε συζήτηση που είχαμε στην Αγγλία, όπου βρισκόταν για την προώθηση του βιβλίου του, Lunar Park. Αν θυμάμαι καλά, δικαιολόγησε την χρήση εξωπραγματικών όντων για την ανάπτυξη της πλοκής ενός βιβλίου, επικαλούμενος την παρουσία φαντασμάτων στα έργα του Shakespeare. Η αναφορά βέβαια σε παλαιότερο συγγραφέα (ακόμη και τον Shakespeare) δεν αποδεικνείει αφεαυτής τίποτα (επίσης, δεν είμαι βέβαιος ότι οι σαιξπηρολόγοι έχουν καταλήξει στο αν ο δραματουργός ήθελε πράγματι να παρουσιάσει φαντάσματα που επισκέπτονται τους ήρωες, ή να αποδώσει τις παραισθήσεις των διαταραγμένων ηρώων.) Ο Ellis όμως έκανε μια άλλη παρατήρηση που ήταν πιο ενδιαφέρουσα – ότι οποιοδήποτε γεγονός εκτυλίσσεται στο χώρο της λογοτεχνίας παύει να είναι πραγματικό. Υπό μία έννοια, πιστεύω ότι έχει δίκιο – αλλά και πάλι αυτό δεν μπορεί να θεραπεύσει την αλλεργία μου προς τα ακέφαλα ζόμπι που λυμαίνονται την άκακη και φιλήσυχη suburbia των Αμερικάνικων Πολιτειών.

Ισως βέβαια δεν είναι η θεματολογία που πρέπει να κρίνει αισθητικά ένα έργο, αλλά η τέχνη του δημιουργού του. Ούτε είναι δίκαιο να απορρίπτονται συλλήβδην κείμενα που τυχαίνει να μετέχουν σε ένα είδος που φιλοξενεί τέρατα. Για μία πολύ διαφορετική εκδοχή ‘φανταστικής λογοτεχνίας’ παραπέμπω στα κειμένα υπέροχων πεζογράφων, από τον Ανδρέα Λασκαράτο ως τον Νάνο Βαλαωρίτη, που ως γνωστόν επιμελήθηκε και μετέφρασε, πριν λίγα χρόνια, ο David Connolly.

Cormac McCarthy, The Road (Knopf)

Don DeLillo, The Body Artist (Picador)

Bret Easton Ellis, Lunar Park (Knopf)

D. Connolly (ed), The Dedalus Book of Greek Fantasy (Dedalus)

6 comments:

Alexis Stamatis said...

ο Κορμακ Μακ Καρθι ειναι ενας εκπληκτικός συγγραφεας , δυστυχως αγνωστος στην Ελλάδα. Το βιβλιο του "Blood Meridien" ("Ματοβαμμένος Μεσημβρινός") ειναι ένα από τα αριστουργηματα της λογοτεχνίας του 20 ου αιώνα . Το συνιστω ανεπιφύλακτα. Κυκλοφορεί στα ελληνικα , σε πολυ προχειρη έκδοση δυστυχως.
την καλημερα μου

Kafeini said...

@Alexis Stamatis
Βρήκα την πρώτη έκδοση του ‘Μεσημβρινού’ από τον Picador, και θα τη διαβάσω με μεγάλο ενδιαφέρον. Ευχαριστώ για την επίσκεψη στo ιστολόγιο. Φιλικά, Kafeini

Librofilo said...

Να συμπληρώσω στα γραφόμενα από τον Αλέξη,ότι ο ΜακΚάρθι δεν είναι συγγραφέας επιστημονικής φαντασίας (καμμία σχέση).Είναι δε ένας από τους μεγαλύτερους Αμερικανούς (εν ζωή) συγγραφείς-ουσιαστικά άγνωστος στην Ελλάδα,όπου εκτός από το αριστούργημα που αναφέρει ο Αλέξης,κυκλοφορούν μερικά βιβλία του από τον Καστανιώτη.Εάν θέλετε μια προσωπική άποψη,δεν μπορεί να συγκριθεί με τον ΝτεΛίλο,τον οποίο θεωρώ "φούσκα" και αδιάφορο-αλλά αυτό είναι καθαρά δικιά μου γνώμη.

Kafeini said...

@librofilo
Η έκφραση προσωπικού γούστου δεν είναι αμελητέα - θα έλεγα μάλλον ότι επιβάλλεται να δηλώνουνε τι μας αρέσει, πέραν των αισθητικών ή άλλων θεωριών μας. Φρόντισα, πάντως, να χρησιμοποιήσω τον γενικότερο όρο της 'φανταστικής λογοτεχνίας, κι όχι τον αρκετά πιο ειδκό της 'επιστημονικής φαντασίας'. Καλωσόρισες στην Kafeini

wpleftyboy said...

ισως αν ειχες διαβασει τοτε το βιβλιο να καταλαβαινες γιατι πηρε το βραβειο πουλιτζερ


ελπιζω να το διαβασες ,τωρα πια που μεταφραστηκε στα ελληνικα και ελπιζω η μεταφραση να ειναι ανταξια του αγγλικου κειμενου (δυστυχως δεν τα καταφερα ακομα)

αν δεν το εχεις κανει ,οριστε
μια αποπειρα μου εδω (σε ενα απο τα σχόλια)στην τελευταια παραγραφο του βιβλιου

http://myblogdokimastiko.blogspot.com/2006/12/blog-post_23.html

και κατι αλλο φιλε μου

δεν υπαρχουν "ακεφαλα ζομπι" που απειλουν αμερικανικες σουμπουρμπιες
για τον απλουστατο λογο οτι τα ακεφαλα ζομπι ειναι πια εντελως ακινδυνα lol

η λογοτεχνια , η τεχνη γενικα, ειναι μια
υπαρχει αυτη που μας συγκινει και αυτη που μας αφηνει αδιαφορους και θα τολμουσα να πω οτι υπαρχει
"καλη " , "μετρια" και "χαλια"

στην περιπτωση που ειναι "καλη" ακομα ακομα και εκει που εμφανιζονται τα ζομπι και δημιουργειται σκοπιμα ενα προπετασμα αιματος και διαμελισμενων ,ξεκοιλιασμενων πτωματων μπορει κανεις να διακρινει οτι η προθεση του δημιουργου ειναι να μιλησει για τους ανθρωπους και το καταφερνει με τον τροπο του .

σου προτεινω ακομα να δεις την περιφηφμη τριλογια ζομπι του
g. romero για να καταλαβεις οτι κυριολεκτω στην προηγουμενη παραγραφο

wpleftyboy said...

http://myblogdokimastiko.blogspot.
com/2006/12/blog-post_23.html