Saturday 22 September 2007

Μια συνάντηση


Στις 22 Σεπτεμβρίου 1914 ο Eliot επισκέφτηκε τον Pound σ' ένα μικρό διαμέρισμα του Holland Park. Η συνάντηση αυτή έθεσε σε κίνηση μια συνεργασία που έμελε να αλλάξει την πορεία της σύγχρονης ποίησης. Οι εκδοτικές και προσωπικές περιπέτειες που συνόδευσαν την γνωριμία των δύο, νεαρών τότε, ποιητών, σ' ένα προάστιο του Λονδίνου έχουν μελετηθεί εξονυχιστικά, με τους περισσότερους φιλόλογους να αποδίδουν στον Pound την θέση ισχύος τόσο λόγω της οικονομικής στήριξης που παρείχε περιστασιακά στον Eliot, όσο και λόγω της περίφημης παρέμβασης του Pound στη δομή και τη σύνθεση της Waste Land.

Νομίζω όμως ότι το ποιος υπερίσχυσε ποιητικά καθορίστηκε από τον τόπο της πρώτης εκείνης συνάντησης. Οι δύο αμερικανοί ευπάτριδες δεν βρέθηκαν σε κάποιο από τα όμορφα πάρκα της περιοχής, ή τις μπυραρίες του Islington, ή έστω σε ένα από τα πολύβουα ανδρικά κλάμπ του κεντρικού Λονδίνου. Αντίθετα, η πρώτη τους επαφή έγινε στον 'φυσικό χώρο' της ποιητικής του Eliot: σ' ένα μικρό αστικό διαμέρισμα.

Ο μοντερνισμός, όπως μας τον δίδαξε ο Eliot, είναι η υψηλή τέχνη της χαμηλόφωνης ποίησης. Τα κείμενά του μεταδίδουν την εσωτερική ένταση ατόμων της πόλης που προσπαθούν να ερμηνεύσουν το μυστήριο της ύπαρξης, μέσα από τους δισταγμούς, τις αντιφάσεις, και την εναγώνια χειρονομία επαφής που μπορεί να κρύβει μια καθημερινή συζήτηση. Ο λόγος του δεν προσφέρεται για δημόσια απαγγγελία, αφού πλησιάζει περισσότερο τον ήχο μιας φαινομενικά πεζής, κι όμως βαθειά προσωπικής, συνομιλίας - το είδος της συνομιλίας που μπορεί να έλαβε χώρα πριν από ένα σχεδόν αιώνα ανάμεσα στους λεπτούς τοίχους του διαμερίματος μιας μικρής λονδρέζικης πολυκατοικίας.


Monday 10 September 2007

1η Μπιενάλε της Αθήνας 2007


Απογοήτευση. Ενα αίσθημα που σε βαραίνει καθώς αφήνεις πίσω σου την τελευταία αίθουσα προβολής της 1ης Μπιενάλε. Με κάποιες εξαιρέσεις, ο επισκέπτης πρακολουθεί τις αμήχανες προσπάθειες εντυπωσιασμού από περιφερόμενους θιάσους εγχώριων και αλλοδαπών γκαλερί. Καμία εννοιολογική συνοχή, καμία αισθητικά συγκροτημένη πρόταση. Η αποσπασματικότητα ενίοτε αποτελεί μια σημαντική αρετή πρωτοποριακών καλλιτεχνικών ή πολιτικών παρεμβάσεων. Αλλά τι είδους παρέμβαση μπορεί να επιφέρει ένα καλλιτεχνικό γεγονός η αξιολογότερη όψη του οποίου είναι το κτήριο στο οποίο στεγάζεται;

Ας αναφερθώ επιγραμματικά στις εξαιρέσεις που θα δικαιολογούσαν την επίσκεψη στην Τεχνόπολη, τουλάχιστον από τους περίοικους, ή από όσους, τέλος πάντων, έχουν κι άλλους λόγους να βρεθούν στην όμορφη γειτονιά του Κεραμεικού.

Εύα Στεφανή, Ακρόπολις
Στέφανος Τσιβόπουλος, Remake
Folkert de Jong, Secht, der Mench; The Shooting Lesson
John Kleckner, Untitles
Στέλιος Φαϊτάκης, Ο Σωκράτης πίνει το κώνιο
Gregor Schneider, Weisse Folter
Lotte Konow Lund, Domestic Violence
Assume Vivid Astro Focus, Ο κήπος των ανεκπλήρωτων φαντασιώσεων
Aidas Bareikis, Easy Times

Τα έργα αυτά είναι, κατά την άποψή μου, πολύ καλά - αλλά όχι με τρόπο που να στηρίζει το ιδεολογικό οικοδόμημα που επιχείρησαν να αναγείρουν οι επιμελητές της έκθεσης. Και το ζήτημα της ιδεολογικής καταξίωσης της 1ης Μπιενάλε με φέρνει σε ένα άλλο σημαντικό στοιχείο της έκθεσης: τον κατάλογο.

Συγκρινόμενος ακόμη και με τους καταλόγους αντίστοιχων διεθνών διοργανώσεων, πρόκειται για ένα εκδοτικό κατόρθωμα: ένας κατάλογος λειτουργικός, ανεπιτήδευτος, χρηστικός, με σύντομα κείμενα που τις περισσότερες φορές στοχεύουν ορθά την αισθητική σημασία του εκθέματος που συστήνουν στον επισκέπτη - και όλα αυτά σε μία πολύ λογική τιμή πώλησης.

Στον κατάλογο, όμως, προτάσσεται η εκτενής εισαγωγή των επιμελητών, η οποία αγωνίζεται να προσδώσει ένα σαφές ιδεολογικό στίγμα σε μια πολυσυλλεκτική, και ανομοιογενή έκθεση. Παρά τις όποιες αγαθές προθέσεις, ή την πρακτική και τεχνοκριτική πείρα των επιμελητών, πρόκειται για ένα εισαγωγικό σημείωμα το οποίο βρίθει θεωρητικών κοινοτοπιών, από ετερόκλητες φιλοσοφικές παραδόσεις - κι όταν τόσες κοινοτοπίες συσσωρευθούν σε ένα σύντομο κείμενο, οδηγούν, ως γνωστόν, το όλο συγγραφικό εγχείρημα σε στοιχειώδεις αντιφάσεις.

Η καλύτερη διαφήμιση μιας σύγχρονης έκθεσης είναι τα ίδια της τα έργα - και στην 1η Μπιενάλε υπάρχουν τουλάχιστον κάποια που μπορούν άνετα να σταθούν χωρίς θεωρητικοφανή δεκανίκια.



Sunday 9 September 2007

Διονυσίου Αεροπαγίτου 17

Σκαρφαλωμένος δίπλα στη μαρκίζα, κάτω από την περίτεχνη στέγη, ο Οιδίποδας κοιτάζει στοχαστικά τη Σφίγγα προσπαθώντας να μαντέψει τι παρακίνησε τον φερώνυμο ως 'Υπουργό Πολιτισμού' να υπογράψει ουσιαστικά την πράξη κατεδάφισης μιας από τις ελάχιστες όμορφες πολυκατοικίες της Αθήνας.

Η ανακοίνωση των κατοίκων της περιοχής, και πληροφορίες για τη σημασία του κτηρίου αλλά και για τις απαράδεκτες μεθοδεύσεις των αρμόδιων Υπηρεσιών ('υπηρεσιών' άραγε για ποιούς;) δίνονται στο ιστολόγιο
http://www.areopagitou17.blogspot.com/




Monday 3 September 2007

Είσοδος

Κάποτε δεν είναι παρά μια λάμψη πίσω απ’ τα βουνά – κει κατα το μέρος του πελάγου. Κάποτε πάλι ένας αέρας δυνατός που άξαφνα σταματάει ... κι όσοι νογούν το μάτι τους βουρκώνει.

χρυσέ ζωής αέρα γιατί δεν φτάνεις ως εμάς;

Κανένας δεν ακούει, κανένας. Ολοι τους πάνε κρατώντας ένα εικόνισμα και πάνω του φωτιά. Κι ούτε μια μέρα, μια στιγμή στον τόπο αυτόν που να μη γίνεται άδικο και φονικό κανένα.

γιατί δεν φτάνεις ως εμάς;


Είπα θα φύγω. Τώρα. Μ’ ό,τι νά’ ναι: τον σάκο μου τον ταξειδιωτικό στον ώμο - στην τσέπη μου έναν οδηγό - την φωτογραφική μου μηχανή στο χέρι. Βαθιά στο χώμα και βαθιά στο σώμα μου θα πάω να βρω ποιος είμαι. Τι δίνω, τι μου δίνουν και περισσεύει το άδικο.

χρυσέ ζωής αέρα...


καλό μήνα